Web sitesi tasarımı mesleki ihtisası gerektirmesi ve emeğe dayalı olması nedeni ile her hangi bir işverene ve işyerine bağlı kalmadan da freelance olarak da yapılabilen bir faaliyettir. Ancak bu şekilde elde edilen bir kazanç olmasına rağmen genel olarak e-ticaretin vergilendirilmesi konusunda uygulamada yaşanan tereddütler nedeni ile söz konusu faaliyet türü açısından da bazı hususların irdelenmesi gerekmektedir. Çalışmada web sitesi tasarım faaliyetinin vergilendirilmesi, freelance olarak yapanlar açısından ele alınacaktır.
Anahtar Kelimeler: web tasarımı vergilendirme , freelance vergi , e-ticaret vergi , dijital ekonomi
Web Sitesi Nedir?
Web sitesi 21.Yüzyılın en büyük iki yeniliğinden birisi olan internetin görsel yüzüdür. İnternet web sayfası ile birlikte günümüzde bilgi paylaşımının ve araştırmanın en etkili mecralarından biri haline gelmiştir. İnternetin en büyük avantajı hem servis sağlaması hem servis alabilmesidir. Bu sebeple diğer iletişim mecralarına oranla çok daha hesaplı ve etkilidir. Bir web sitesinin oluşturulması iki ana aşamadan oluşur. Bunlardan ilki grafik ve tasarım ikincisi ise programlamadır.
1. Grafik ve tasarım,
Web sayfasının grafik ve tasarımı, sitenin görüntülenen grafik ara yüzünü göze hoş gelecek şekilde, menü ve erişim yapısının basit ve kullanışlı, bilgiye en kısa yolla ulaşabilecek, işlevsel bir yapıda oluşturulmasıdır. Ancak bu işlem kendi içinde grafik ve tasarım gibi ayrı bölümlerden oluşmaktadır.
Web sayfasının grafiğini oluşturmak grafikçinin hayal gücündeki web sayfası görünümünün resmedilmesi işlemidir. Grafik tasarımcı Adobe Photoshop, Adobe Dreamweaver gibi görsel tasarım programlarını kullanır ve HTML tasarım dilini bilmelidir. Tasarımcı tarafından hazırlanan grafik, web tasarımcı tarafından sitenin görünen yüzü olan şablona HTML, XHTML, CSS gibi metin işaretleme dilleri kullanılarak kodlanır. Tasarımda kullanılan programlar bir programlama dili olmadığı gibi burada yapılan işlem de programcılık sayılmamaktadır.
2.Web Programlama
Grafik ve tasarım aşamaları ile web sitesi görselinin oluşturulmasının ardından, web sitesinin kullanıcının ve ziyaretçilerin isteklerini yerine getirmesini sağlayan komutların işlerliğinin programlanması gerekmektedir. Burada PHP, ASP, VBScript gibi programlama dilleri kullanılır. Dolayısıyla bu kısımda gerçekleştirilen işlem programcılık, ortaya çıkan ise bir programdır.
Web Sitesi Tasarımı Ürün Mü Hizmet Mi Sunar?
Web sitesi tasarımının ürün mü yoksa hizmet mi olduğu ayrımı vergilendirme açısından farklılıklar arz edeceğinden konunun irdelenmesi gerekmektedir. Web sitesi tasarım faaliyeti iki türlü gerçekleşebilecektir. Birincisi web sitesinin istek ve beklentilere göre sıfırdan oluşturularak kullanıcısına sunulması halidir. Bu durumda alıcıya sunulan şey bir ürün olacaktır. İkincisi ise var olan bir web sitesi üzerinde yapılan değişiklik ve iyileştirmelerdir. Zaten var olan bir ürün üzerinde çalışılması bir hizmet ifasının yerine getirildiğini ifade edecektir. Dolayısıyla çalışmanın içeriğine göre web sitesi tasarımı hem ürün hem de hizmet olarak nitelendirilebilecektir.
Gelir Vergisi Açısından Web Sitesi Tasarımı
Web sitesi tasarımcılığı nihai tüketici boyutunda tek parça gibi görünse de açıklanmaya çalışıldığı üzere iki ayrı bölümden oluşur ve bu ayrım Gelir Vergisi Kanunu bakımından farklığa neden olabilecektir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 65. Maddesi, sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasını serbest meslek faaliyeti olarak tanımlamıştır. Madde metninden anlaşılabileceği gibi bir faaliyetin serbest meslek faaliyeti olarak adlandırılabilmesi için ilmi veya mesleki bilginin ağırlıkta olması ve şahsi mesaiye dayalı olması gerekmektedir. Önceki bölümde açıklanmaya çalışıldığı üzere web sitesi tasarımı bazı programları ve programlama dillerini kullanma bilgi ve becerisini gerektirmektedir. Dolayısıyla burada nakdi sermayeden çok beşeri sermaye ağır basmaktadır. Böylece web sitesi tasarımının bir serbest meslek faaliyeti olduğu söylenebilecektir.
Gelir Vergisi Kanunu’na göre serbest meslek kazancı elde edenler kazanç elde etmeseler dahi yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorundadır. Bununla beraber web sitesi tasarımının G.V. 94. Madde kapsamında gelir vergisi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar için yapılması halinde, tasarımcılara yapılan ödemelerden hizmeti/ürünü alan tarafından %20 gelir vergisi kesintisi yapılmaktadır. Aynı madde eğer serbest meslek faaliyeti G.V.18. madde kapsamında ise kesintinin %17 oranında uygulanması gerektiğini belirtmiştir.
G.V.18. madde kapsamındaki serbest meslek faaliyetleri ise şunlardır; müellif, mütercim, heykeltraş, hattat, ressam, bestekâr, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikaye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak. Buna göre anılan maddedeki serbest meslek erbabının kazancı vergiden istisna tutulmuştur.
Web sitesi tasarımı daha önce açıklanmaya çalışıldığı üzere sayfa tasarımı ve programlama olarak ayrı iki aşamadan oluşmaktadır. Web programcısı ve web sitesi için hazırlanan program ilgili maddede sayılan istisnanın kapsamına dâhil edilebileceği açıktır. Ancak tasarım faaliyetinin istisna kapsamına alınıp alınmayacağı hususunda tereddüt yaşanabilecektir. Her ne kadar G.V. 18. Madde grafik tasarımını direkt olarak zikretmemiş olsa da madde metninde ki heykeltıraş, hattat, ressam gibi özgün ve hayal gücüne dayanan icra gruplarının sayılmış olması bu konuda fikir verebilecektir. Grafik tasarım da aynı resim, heykel gibi özgün dünya ve kişisel yetenek ile ortaya çıkarılmış hizmet/üründür. İşte bu nedenledir ki web sitesi tasarımı teknik anlamda ayrı aşamalardan oluşsa da Gelir Vergisi açısından bir bütün olarak dikkate alınmalıdır. Böylece web sitesi tasarımı serbest meslek faaliyeti kapsamından yapılması halinde gelir vergisinden istisna olacaktır.
Kazancın G.V. 18’de zikredilen faaliyetlerden sağlanması halinde eğer hizmet ifası/ürün teslimi G.V. 94. Madde kapsamında olanlara verilmişse, serbest meslek defteri tutulmasına gerek yoktur. Onun yerine gelir vergisi bakımından yükümlülükler hizmeti/ürünü alan tarafından yerine getirilebilecektir. Ancak hizmetin verildiği kişi gelir vergisi kesintisi yapmakla mükellef tutulmuş biri değilse, web sitesi tasarımı yapanların serbest meslek defteri tutması, hizmet ifaları/ürün teslimleri için serbest meslek makbuzu düzenlemesi ve almış olduğu ödemeler için gelir vergisi stopajı hesaplaması gerekmektedir.
Ancak söz konusu tasarım faaliyetinin G.V. 18. Madde kapsamında değerlendirilmesi için çıkarılan ürünün 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca eser sayılması gerekmektedir. Bunun için ise 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile belirlenmiş eser gruplarından hangisinde yer aldığına dair bir yazı almak üzere Telif Hakları Genel Müdürlüğü’ne başvuru yapılması gerekir. Söz konusu belgenin alınması halinde de Maliye Bakanlığı birimlerine (Defterdarlık, Vergi Dairesi Başkanlıklarına) başvuru yapılacaktır. Gelir vergisi muafiyetinden faydalanıp faydalanılamayacağı konusundaki kararı Maliye Bakanlığı vermektedir.
Katma Değer Vergisi Bakımından Web Sitesi Tasarımı
Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1/1. Maddesinde Türkiye’de yapılan serbest meslek faaliyeti çerçevesindeki teslim ve hizmetlerin KDV’nin konusuna girdiği belirtilmiştir. Önceki bölümlerde açıklanmaya çalışıldığı üzere web sitesi tasarımı ile hem hizmet ifası hem de bir ürün ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla söz konusu faaliyet KDV’ye tabi olacaktır. İlgili kanunun burada vergiye tabi olunmasında aradığı şartlardan biri işin sürekliliğidir. Zira geçici olarak yapılan web sitesi tasarımı KDV’ye tabi olmayacaktır. Yine faaliyetin G.V. 18. Madde kapsamında olması halinde hizmet G.V. 94. Madde kapsamındakilere verilmesi halinde, KDV beyanına ilişkin sorumluluk, aynı kanunun 9. Maddesi gereği ve KDV 19 Seri No.lu Genel Tebliğe göre hizmeti alan tarafından yerine getirilebilecektir.
İnternetin fiziki ortamlardan ve ülke sınırlarından bağımsız sanal bir ağ olması nedeni ile hizmetler ve ürünlerin dünya çapında pazarlanması mümkün hale gelmiştir. Katma Değer Vergisi Kanunu vergilendirme yapılabilmesi için işlemin Türkiye’de gerçekleşmesi gerektiğini belirtmiştir. Web sitesi tasarımının Türkiye’de yapılması ancak yurt dışındaki bir müşteriye satılması halinde işlemin nerede gerçekleşmiş sayılacağı sorusu akıllara gelebilecektir.
KDV Kanunu’nun 6. Maddesi, işlemlerin Türkiye’de yapılmış sayılmasını; malların teslim anında Türkiye’de bulunması, hizmetin Türkiye’de yapılması veya hizmetten Türkiye’de faydalanılmasına bağlamıştır. Aynı Kanun’un 12. Maddesinde ise, ürün tesliminin yurt dışındaki bir müşteriye yapılması veya hizmet ifasının yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olması ve hizmetten yurt dışında faydalanılması halinde işlemlerin mal/hizmet ihracı kapsamından vergiden istisna olacağı belirtilmiştir.
Daha öncede değinildiği üzere web sitesi tasarımı hem ürün hem de hizmet olarak nitelendirebilecektir. Buna göre tasarımın ürün kabul edilmesi halinde yurt dışındaki alıcılara yapılan teslimler yine yurt dışında teslim edilmiş kabul edilerek, işlemin KDV’den istisna olması gerekmektedir. Hizmet ifası sayılması halinde ise yurt dışındaki alıcının hizmetten yine yurt dışında faydalanması koşulu ile işlem KDV’den istisna olacaktır.
Ancak internetin ülke sınırlarından bağımsız sanal bir platform olması teslim ve yararlanma yerinin tespiti bakımından zorluklara neden olabilecek niteliktedir. Vergi uygulamasının hali hazırdaki kanun maddeleri ile devam etmesi halinde, teslim ve faydalanma yeri hususlarında ikamet ilkesinin benimsenmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
Kaynak: digiproma.com (web sitesi nedir?)
Fotoğraflar: healthysimulation.com, aettp.com, websitecreationexperts.com