2015 yılı itibariyle dünya çapında 62 milyar dolarlık hacme ulaşan dijital oyun sektörü, içinde oyun kodu ( steam cüzdan kodu, epin ) satışı denilen başka bir piyasayı barındırır. Ancak oyun kodu satışında vergilendirme , satıcıların Türkiye’de mukim (yerleşik) olmadıkları durumda bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.
Anahtar Kelimeler: oyun kodu satışında vergilendirme , e-ticaret vergi , oyun kodu , dijital ekonomi
Steam Cüzdan Kodu ve ESN/Epin Nedir?
Genel olarak oyun kodu olarak adlandırılabilecek bu kavramlar, internet üzerinden online olarak oynanabilen, herhangi bir lisans gerektirmeyen oyunlarda kullanılan kodlardır. Bu kodlar oyuncunun, oyun içinde kullanabileceği eşyalar ve özellikler satın almasını sağlar. Her geçen yıl oyun kodu sektörü büyüse de büyüme ile bazı sorunlarda meydana gelmeye başlamıştır. Bu sorunların en önemlisi ise “kredi kartlı alış-veriş” olmuştur. İnternet kafelerde, evlerde online oyun oynayan kullanıcıların bir çoğu 18 yaş altı ya da kredi kartı olmayan kullanıcılardır. Bu nedenle Türkiye pazarına giren firmalar ESN/Epin adı verilen yani Electronic Serial Numbers (Elektronik Seri Numarası), Electronic Pin sistemini geliştirmişlerdir. Bu sistemle oyuncular kredi kartı olmaksızın Banka havalesi /PTT yolu ve yetkili bayilerden üyeliklerini alabilmeleri sağlanmıştır ayrıca internet kafe işletenler kredi kartına ihtiyaç duymadan kullanıcılarına üyelik satabilirler.
Dünya dijital oyun pazarında %25 paya sahip olan mobil oyunlar içinde, kullanıcı başı oyun harcamaları içinde Türkiye’nin ilk beşte olduğu, online oyun (MMO – massively multiplayer online) piyasasında Türkiye’nin de içinde bulunduğu Avrupa bölgesinin ikinci olduğu göz önüne alındığında, online oyunlarda kullanılan kodların ülkemizden oldukça rağbet gördüğü sonucuna varılabilecektir. Ancak kod satanların genellikle yurt dışında mukim olmaları nedeni ile oyun kodu satışında vergilendirme bakımından yasal engeller bulunmaktadır.
Oyun Kodu Satışında Vergilendirme
Oyun kodu satışında vergilendirme uygulamasını, yurt dışındaki firmalardan kod alıp bunların satışını yapan bir internet kafe işletmecisi örnek verilecek olunursa, vergi türleri bakımından yükümlülükler şunlardır;
Gelir ve Kurumlar Vergisi Bakımından
Gelir Vergisi Kanununun 37/1. Madde “Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır.” hükmüne yer verilmiştir. Söz konusu oyun kodu satış faaliyeti sermayeye dayalı olarak yapılan alım-satım işi olduğundan elde edilen kazanç türü “ticari kazanç” olacaktır.
Kurumlar Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında, kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye’de bulunmayanların, dar mükellefiyet (yurt dışında yerleşik) esasında sadece Türkiye’de elde ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirileceği hükmü yer almakta olup, üçüncü fıkrasında ise dar mükellefiyette kurum kazancını oluşturan kazanç ve iratlar sayılmıştır. Aynı maddenin dördüncü fıkrasında da, bu maddede belirtilen kazanç veya iratlar ile gelir unsurlarının Türkiye’de elde edilmesi ve Türkiye’de daimi temsilci bulundurulması konularında Gelir Vergisi Kanununun ilgili hükümlerinin uygulanacağı hükmüne yer verilmiştir. Buna göre, kanuni ve iş merkezlerinin her ikisi de Türkiye’de bulunmayan mükellefler (oyun kodu satan firmalar) yalnızca Türkiye’de elde ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirilmektedir. Eğer Türkiye’de şube ya da temsilci var ise verginin ödenmesinden bunlar sorumlu olmaktadır. Yurt dışındaki şirketin Türkiye’de temsilci bulundurmadan mal veya hizmeti kendisinin satması halinde de bu kurumun dar mükellef olma özelliği değişmeyecek, verginin ödenmesinden mal veya hizmeti alan kurum sorumlu olacaktır.
Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30/1. maddesinde, dar mükellefiyete tâbi kurumların maddede sayılan kazanç ve iratları üzerinden, bu kazanç ve iratları avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından kurumlar vergisi kesintisi yapılacağı hükme bağlanmış; ikinci fıkrasında ise ticarî veya ziraî kazanca dahil olup olmadığına bakılmaksızın telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka ve benzeri gayri maddi hakların satışı, devir ve temliki karşılığında nakden veya hesaben ödenen veya tahakkuk ettirilen bedeller üzerinden kurumlar vergisi kesintisi yapılması öngörülmüş olup 12.01.2009 tarih ve 2009/14593 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kesinti oranı %20 olarak belirlenmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; yurtdışında mukim şirket tarafından sahibi olunan oyun kodlarının alınarak, şirkete fatura karşılığı ödenen tutarlar, oyun kodu satışı yapan şirketin ticari kazancını oluşturacağından, bu nitelikteki ödemeler üzerinden vergi kesintisi yapılmayacaktır. Her ne kadar ülkemizdeki mali mevzuat söz konusu hükümleri içeriyorsa da, ticaretin yapıldığı ülkeye bağlı olarak vergisel yükümlülüklerin nasıl olacağı uluslar arası vergi anlaşmaları bakımından tekrar değerlendirilmelidir.
Vergi Usul Kanunu Bakımından
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinin birinci fıkrasında, “Bu Kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.” hükmüne yer verilmiş olup, söz konusu kayıtların ise aynı Kanunun 229 ve müteakip maddelerinde yer alan belgelerle tevsik edilmesi gerekmektedir. 22/01/1997 tarih ve 22885 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 253 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin “Yurt Dışında Faaliyette Bulunan Mükelleflere Yaptırılan İş ve Hizmetler Karşılığında Alınan Belgelerle İlgili İşlemler” başlıklı (B) bölümünde;
“Vergi Usul Kanununun kayıt nizamına ilişkin 215 inci maddesinde, bu Kanuna göre tutulacak defter ve kayıtların Türkçe tutulmasının mecburi olacağı belirtilmiş, 227 nci maddesinde de “Bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.” hükmü yer almıştır. Söz konusu kayıtların ise aynı Kanunun 229 uncu ve müteakip maddelerinde yer alan belgelerden herhangi biri ile tevsik edilmesi gerekmektedir.
Buna göre, yurt dışındaki kişi veya firmalardan belge alan mükellefler, bu belgeleri defter kayıtlarında gider olarak göstermeleri sırasında belgelerde yazılı bedelleri, belgelerin düzenlendiği günde Merkez Bankasınca belirlenen döviz alış kuru üzerinden Türk Lirasına çevirerek kayıtlarında göstereceklerdir. Ancak inceleme sırasında inceleme elamanınca lüzum görülmesi halinde, mükellefler bu belgelerini tercüme ettirmek zorundadırlar.
Yukarıdaki açıklamalara göre, yurt dışında mukim kişi veya kuruluşlara ödeme yapmak suretiyle temin edilen oyun kodlarına ilişkin olarak alınan belgenin, ilgili ülke mevzuatına göre muteber bir belge olması gerekmektedir.
İnternet aracılığı ile yurt dışından satın alınan hizmet ve bu nitelikteki gayri maddi haklar için yurt dışındaki satıcı tarafından düzenlenen ve elektronik ortamda alınan fatura veya fatura yerine geçen belgelerin çıktılarının, yapılan ödemeyi gösterir banka kredi kartı slip veya ekstresi ile birlikte muhafaza ve ibrazı ile alınan hizmetin yapılan ticari işin bir gereği olarak alındığının tevsik edilmesi durumunda, yapılan ödemelerin gider veya maliyet kaydı mümkün bulunmaktadır.
Katma Değer Vergisi Bakımından
KDV Kanunu’nun 9/1. Maddesinde, mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabileceği belirtilmiştir. Söz konusu kanun hükmüne istinaden, yurt dışında bulunan oyun kodu satışı yapan firmalardan pin kodu alınması durumunda, ödenen bedel üzerinden KDV hesaplanarak 2. Nolu KDV beyanı ile beyan edilecek ve ödenecektir. 2. No.lu KDV beyannamesi ile yurt dışındaki firma adına beyan edilen KDV ise, 1.no.lu KDV beyannamesinde indirilecek KDV olarak beyan edilebilecektir.
Vergi Uygulamasında Yaşanan Zorluk
Oyun kodlarının yurt dışındaki firmadan alınarak internet kafe gibi aracılar yolu ile satılması halinde oyun kodu satışında vergilendirme sorunu bir nebze aşılabilmektedir. Ancak oyun kodlarının bu firmalar tarafından internet üzerinden satılması halinde vergilendirme bakımından sorun teşkil etmektedir. Şöyle ki; hem Gelir Vergisi kanunu hem Kurumlar Vergisi Kanunu, dar mükelleflerin ticari kazançlarının Türkiye’de vergilendirilebilmesi için Türkiye’de kazanç elde edilmesini sağlayan işyeri veya daimi temsilci bulundurulmasını şart koşmuştur. İşte bu noktada faaliyetin internet üzerinden yürütülüyor olması, ülkemizdeki vergi mevzuatının güncelliğini ve ihtiyaçlara cevap verebilirliğini gündeme getirmektedir.
Oyun kodu satışı yapan bir firmanın kanuni merkezini her hangi bir vergi cenneti ülkeye kurarak faaliyetini internet üzerinden dünyanın herhangi bir noktasından yapabilmesi mümkündür. Örneğin şirket merkezini Kıbrıs’ta kuran oyun kodu satışı yapan firma, sanal ortamda web siteleri aracılığıyla Türkiye’de yaşan kişiler tarafından idare edilebilecektir. Her ne kadar oyun kodu satışları internet üzerinden Türkiye’de yapılsa da Türkiye’de kurulu bir şirket, işletme bulunmadığından veya bir temsilciye gerek olmadığından, büyük miktarlarda kayıt dışılığa neden olabilmektedir. Oysa VUK 3/B maddesinde, Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esas olduğu, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 3/6. maddesinde iş bakımından işlemlerin bilfiil toplandığı ve yönetildiği yer iş merkezi olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla faaliyetin fiilen nereden idare edildiğinin teknik takip ile tespit edilmesi halinde, oyun kodu satışında vergilendirme açısından yasal zemininde sağlanması gerekmektedir. E-ticaretin toplam ticaret hacmindeki payını her geçen gün arttırması bir yana merkez bankası ve ülkesi olmayan dijital para bitcoin’in konuşulmaya başladığı günümüzde, ülkemizde de e-ticaretin vergilendirilmesi için yapılan yasal düzenlemelere hız verilmelidir.
Kaynak:
https://www.superdataresearch.com/market-data/payment-preferences-of-gamers-worldwide/
https://www.superdataresearch.com/market-data/mmo-market/
https://www.superdataresearch.com/market-data/mobile-games-market/
http://www.gib.gov.tr/gibmevzuat, Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı 12/09/2012 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.16.01-2010-KVK-30-26-923 sayılı özelge
Fotoğraf: 2012onwards.com